Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın himayesinde, Çanakkale Valiliği, Çanakkale Belediyesi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ), Çanakkale İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Turizm ve Destinasyon Yönetimi Derneği, Geleneksel Çanakkale Seramiklerini Yaşatma Derneği ortaklığıyla düzenlenen 1. Uluslararası Çanakkale Seramik Festivali açılış programı Çanakkale Belediyesi Yeşil Yerel Yönetim Binası ve Kültür Merkezi’nde gerçekleştirildi.
Üç gün sürecek olan programın açılışına; Çanakkale Valisi Doç. Dr. Ömer Toraman, Çanakkale Belediye Başkanı Muharrem Erkek, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. R. Cüneyt Erenoğlu, Çanakkale Gelibolu Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir, Baro Başkanı Av. Ardahan Dikme, Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Evren Karayel Gökkaya, İl Kültür Müdürü Çağman Esirgemez, Çanakkale Gençlik ve Spor İl Müdürü Ömer Kalkan, İŞKUR İl Müdürü Mehmet Uğur Yavuz, Proje Yürütücüsü Prof. Dr. Tülay Güzel, Çanakkale Protokolü, STK- Kurum Kuruluş Temsilcileri, akademisyenler ve öğrenciler katıldı.
Saygı duruşu ve İstiklal Marşı’nın okunmasının ardından Proje Yürütücüsü Prof. Dr. Tülay Güzel, iş birliği içinde uluslararası bir platformda Çanakkale Seramiklerinin bilinirliğini artırmak olduğunu belirterek; “Çanakkale Seramik Festivali bizim için geç kalınmış bir festival. Çünkü hepinizin bildiği gibi Çanakkale Seramikleri Troya ’ya dayanan bir ize sahip ve Troya ruhunu günümüze kadar getiren de değerli zanaatkârlar. Çok çeşitli ürünleriyle bu ürünlerin tüm dünyada ün salmasına neden olmuşlardır. Çanakkale seramikleri zengin, Anadolu medeniyetleri değerlerini zanaatkârların elinde farklı şekillerde yüzlerce formda ortaya koymuş çok kadim bir mirasımızdır. Yerelden evrensele uzanan bu kadim kültürel mirası korumakla yükümlüyüz ve bu hepimizin ortak yükümlülüğü. Ama sadece korumak değil paylaşmak da çok önemli ve bunun için bugün burada beraberiz” dedi.
Çanakkale hiç kuşkusuz Türkiye'nin uluslararası alanda seramiğin en önde gelen merkezlerinden biri olduğunu dile getiren Uluslararası Seramik Akademisi ve Avrupa Seramik Şehirleri Grubu İdari Direktörü Oriol Calvo Verges şunları söyledi: “Bu bölgenin tarihi ve kültürü, sınırları ve çağları aşan bir sanat olan seramikle derinden bir bağlantıya sahip. Argentona Seramik Müzesi’nin direktörü olarak görev yaptığım konumdan dolayı Türk Seramiğini, özellikle de bu disiplinin en zengin ve en büyüleyici kökenlerinden biri olarak gördüğüm Hitit seramiğini yakından tanıma ayrıcalığına sahip oldum. Dini törenlerde ve ritüellerde kullanılan, kulplu, çift hazneli küçük kaplar olan “askos”lar, bu binlerce yıllık mirasın da bir örneğidir. Bu objeler sadece işlevsel değil, aynı zamanda kültürel ve ruhani anlamlarla da yüklüdür. İlginç olan, Çanakkale’de üretilen bu kapların zaman ve mekânı aşarak tüm Orta Doğu’ya, Kıbrıs’a, Yunanistan’a ve sonrasında İtalya ile İber Yarımadası’na kadar ulaşmış olmasıdır. Benim memleketim Katalonya’da, biz bu kaplara “cántir” ya da “botijo” diyoruz ve bugün hâlâ su taşımak için kullanıyoruz bu da kültürlerimizi seramik ve ortak tarih aracılığıyla birbirine bağlayan bir gelenektir.”
Seramik Festivali Üniversite-Kent Etkileşimini Güçlendiren Bir Platform
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. R. Cüneyt Erenoğlu Seramik Festivali’ni üniversite-kent etkileşimini güçlendiren, kültürel ortak belleği zenginleştiren önemli bir platform olduğunun altını çizerek şunları söyledi:
“Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi olarak, tarihsel ve kültürel mirasıyla köklü bir geçmişe sahip olan bu eşsiz şehirde, bilimsel araştırma, eğitim-öğretim ve toplumsal katkı alanlarında yürüttüğümüz çok boyutlu çalışmalarla bölgesel ve ulusal kalkınmaya olduğu kadar, sanat ve kültürün gelişimine de önemli katkılar sunmaktayız.
Sanatın Evrensel Diliyle Bilimi Buluşturan Üniversite: ÇOMÜ
Üniversitemiz; sanatın evrensel diliyle bilimi buluşturan, kültürel üretimi destekleyen ve bu üretimin toplumsal yaşamla bütünleşmesini amaçlayan çok sayıda projeye ev sahipliği yapmaktadır. Bu anlamda Seramik Festivali’ni, yalnızca bir sanat buluşması değil, aynı zamanda üniversite-kent etkileşimini güçlendiren, kültürel ortak belleği zenginleştiren önemli bir platform olarak görmekteyiz.”
Kent İçin Üniversite, Üniversite İçin Kent
Üniversite olarak sürdürülebilir sanat politikalarının geliştirilmesi, kültürel mirasın korunması ve yeni kuşaklara aktarılması yönündeki çabaların her geçen gün daha da artırıldığını vurgulayan Rektör Prof. Dr. Erenoğlu: “Kent için üniversite, üniversite için kent” ilkesiyle hareket ederek, üniversitemizin bilimsel, sanatsal ve toplumsal üretimini kentin her noktasına taşıyor, kültürleşme sürecine aktif biçimde katkı sunuyoruz.
“Seramik gibi toprakla hayat bulan, geçmişle gelecek arasında güçlü bağlar kuran bir sanat dalı üzerinden, kültürel etkileşimi ve barışın estetik zeminini yeniden inşa etmeyi amaçlayan bu festivalin, Çanakkale'nin çok yönlü gelişiminde önemli bir mihenk taşı olduğuna inanıyorum” dedi.
Çanakkale Belediye Başkanı Muharrem Erkek, seramiğin, Türk kültürünün en önemli değerlerinden biri olduğunun altını çizerek: ”Seramik kültürümüzün, yaşamımızın çok önemli bir parçası. Dünyada adını seramikten alan birkaç kentten biriyiz. Yüzyıllardır bu topraklarda, Çanakkale’de de çok ciddi seramik üretimi yapılıyor. Anadolu’nun eski çağlarına kadar uzanan unsurlar, özgün karakterler de mevcut. Türkiye’de bizim gibi önemli seramik kentlerinden İznik ve Kütahya’yı söylemeliyiz. Tarihe baktığımız da Osmanlı döneminde İznik ve Kütahya seramik atölyeleri ile Çanakkale atölyeleri arasında bir fark olduğu ortaya konur. İznik ve Kütahya atölyelerinde daha çok yönetici sınıfa, saray ve çevresine, elit bir kısma üretim yapılırken Çanakkale Seramikleri daha çok halk seramikleri olarak anılmış ve hem özel yaşamımızda hem salonumuzda bazen obje olarak bazen de yaşamımızda ama halkla iç içe üretimler ve kullanımlar gerçekleşmiş.
Çanakkale’nin seramik ile ilgili öyle köklü bir kültürü var ki saygı gören ustalar için törenler yapılırmış. Bu özen, bu saygı ve bu sahiplenme çok önemli. Bugün yapılan bu festivalde sahiplenme açısından çok önemli. Kentimize adını veren bu eşsiz mirası yarınlara taşımak için uzun yıllardır bir çok çalışma hayata geçirildi bu festival de onlardan biri olacak. Seramik bizim için hem bir zanaat hem de bir sanat olmuş ve kültürümüzün en önemli parçalarından biri olmuştur” diye konuştu.
Çanakkale Valisi Ömer Toraman ise çanak çömleğin doğduğu topraklarda yaşayan Türklerin şanslı olduğunu ifade ederek; “ Günümüzden yaklaşık 10.000 yıl önce Mezopotamya yöresinde seramik kullanılmaya başlandığında Urfa ve Diyarbakır hattını içine alan Yukarı Mezopotamya’da da bunun örneklerini görüyoruz. Bugün özellikle Urfa ve civarında çanak çömlek neolitik dönemin muaazam hazineleri gün yüzüne çıkıyor. Günümüzden yaklaşık 8.000 yıl önce Anadolu’nun ortasında Çatalhöyük’te yapılan kazılarda çıkan eserler Anadolu’nun bir seramik yurdu olduğunun en büyük göstergesi. Anadolu’da kadınlarımız çanak çömlek ile iç içe yaşamış ve kile şekil vermiş ve bu geleneği bugüne kadar kesintisiz sürdürmüş gerçek sanatçılardır. Anadolu’daki çanak çömlek üretimi öncelikle şahsi ihtiyaçlar için üretilmişti. Ancak Anadolu’daki bazı şehirler bunu bir ticari meta olarak değerlendirip, çanak çömleği hem iç pazara hem de uluslararası pazara ticari ürün olarak satma kabiliyetini geliştirdi” dedi.
Bu festival ile değişik ülkelerden sanatçıların bir araya gelmesinin çok önemli olduğunu belirten Vali Toraman, seramiğin öne çıktığı ülkeler ve şehirler ile ilişkilerin ve iş birliklerinin artırılmasını, festivalin başarılı geçmesini diledi ve emeği geçen herkese teşekkür etti.
1. Uluslararası Çanakkale Seramik Festivali açılış programı hediye takdiminin ardından toplu fotoğraf çekimi ve serginin gezilmesi ile sona erdi.